Günümüzde hayatın her alanında kendine yer bulan yapay zeka, özellikle futbol gibi spor branşlarında etkisini giderek artırıyor. Son yaşanan olaylar, müsabakaları yöneten hakemler üzerinde bir endişe yaratmış durumda.
YAPAY ZEKANIN SPORA DESTEĞİ ÇOK BÜYÜK
Özellikle kritik ve yoğun tempolu karşılaşmalarda hakemlerin aldığı bazı kararlar, tartışmalar doğurarak turnuvaların seyirini etkileyebiliyor. Yapay zeka, gol çizgisi teknolojisinden video yardımcı hakem (VAR) sistemine kadar pek çok hakem kararına etki eden önemli bir unsur haline geldi. Bu teknoloji yalnızca futbol sahasında değil, 2000’li yıllarda teniste kullanıma giren Hawk-Eye sistemi ile birlikte, birçok turnuvada çizgi hakemlerinin yerini almaya başladı. Basketbol branşında da yapay zeka destekli kameralar, topun saha dışına çıkıp çıkmadığını tespit etmenin yanında oyuncu hareketlerini izlemek amacıyla kullanılıyor.
Örneğin, 2009 yılında Thierry Henry’nin elle oynadığı durumun hakemler tarafından fark edilmemesi, Fransa’nın İrlanda’yı eleyerek 2010 Dünya Kupası’na katılmasına sebep oldu. Bu olay, video desteğinin önemini bir kez daha gündeme getirdi. Daha sonra, 2022 FIFA Dünya Kupası’nda yarı otomatik ofsayt teknolojisi (SAOT) devreye alındı. Bu yapay zeka tabanlı sistem, ofsayt kararlarının hem daha hızlı hem de daha kesin bir şekilde alınmasını sağlayarak oyunun adil ve akışkan kalmasına yardımcı oldu.
“HENÜZ ‘HAKEM’ SEVİYESİNDE DEĞİL”
Virginia Lynchburg Üniversitesi’nden Profesör John Eric Goff, yapay zekanın henüz sahadaki bir hakem gibi oyuncuların duygularını ya da el hareketlerini değerlendirerek karar verecek seviyeye ulaşmadığını ifade etti. Goff, yapay zekanın nesnel kararlar alabilmede başarılı olduğunu, fakat duyguları anlayabilme konusunda yetersiz kaldığını vurguladı.
Goff, “Futbol maçlarında kırmızı ya da sarı kart gerektiren bir durumu değerlendirmek, genellikle insan hakemlerinin kararına dayanır; çünkü oyuncunun niyetini anlamak algoritmalar için hala zor bir süreç.” şeklinde konuştu. Taraftarların, VAR gibi yapay zeka destekli sistemlere henüz tam olarak alışamadığını ve bu değişikliklere uyum sağlamanın zaman alabileceğini belirtti.
Şu anki durumda taraftarların, bir robot tarafından yönetilen bir hakemle oyunun yapılacağına pek inanmıyor olduğunu söyleyen Goff, ama gelecekte bazı kararların insan hakemlerin yerini alacak yapay zeka tarafından verilmeye başlanacağına uyum sağlamak zorunda kalabileceklerini de ifade etti.
Goff, Video Yardımcı Hakem (VAR) sistemi teknolojisi yeterli bir şekilde geliştikçe, yapay zekanın daha doğruluk sağlayabileceğini ve kararların daha az tartışmaya neden olacağına dikkat çekti.
Virginia Lynchburg Üniversitesi Profesörü John Eric Goff
YAPAY ZKA ARAÇ MI, TEHDİT Mİ?
Etik açıdan bakıldığında, en büyük kaygının yapay zekanın insanların işlerini kaybetmesine yol açabilecek bir tehdit oluşturması olduğunu belirten Goff, “Spor dünyasında insan hakemlerin varlığının sürmesini umuyoruz. Ancak dijitalleşmeyle birlikte, gerçek sporun yapay zeka destekli simülasyonlarla tamamen değişmemesi temennisindeyim.” şeklinde konuştu.
“HAKEMLER BELİRSİZLİK YAŞIYOR”
Yapay zekanın spor haricinde birçok sektörde iş kayıpları endişelerini de beraberinde getirdiğini aktaran Goff, “Hakemlerin de teknolojinin ilerlemesi dolayısıyla mesleklerinin geleceği hakkında belirsizlik içinde olduklarını” söyledi. Bu durumun yalnızca spor ile sınırlı kalmadığını, farklı sektörleri de etkilediğini ifade etti. Spor alanı uzmanları, yapay zekanın hakemlerin tamamen yerini almayacağına, ancak onlarla koordineli bir şekilde çalışacağı bir modelin daha muhtemel olduğunu düşündüklerini aktardı.
“UMARIM HAKEMLERİMİZ SİLİNMEZ”
Gelecek hakkında karamsar olmadığını vurgulayan Goff, “Umarım sahada hala hakemlerimiz yer alır.” diyerek değerlendirmesini sonlandırdı.
