Sudan’daki Ekonomik Çatışmaların Kaynağı: Maliye ve Maden Bakanlıkları
Sudan‘da, ordu ve siyasi güçler arasında çatışmaların yaşandığı, özellikle maliye ve maden bakanlıklarının paylaşımı üzerine yoğunlaştığı bildirilmektedir. Bu bakanlıklar, devletin ekonomik kaynaklarının temelini oluşturmakta ve ülkenin zenginliklerinin yönetimini etkilemektedir.
Sudan Kurtuluş Hareketleri ve Bakanlık Mücadelesi
Sudan Kurtuluş Hareketleri, liderliğini Mini Arko Minavi’nin yaptığı ve Adalet ve Eşitlik Hareketi’nin lideri Cibril İbrahim’in, Juba Barış Anlaşması gereği iki bakanlığı elde tutmakta ısrar ettiği belirtilmiştir. Ancak diğer güçler, bu isteğe itaat etmeyi reddetmiştir. Bu süreçte Burhan ve İdris, anlaşmazlıkları çözmeye çalışmıştır.
Maliye ve Maden Zenginliklerinin Paylaşımı
Sudanlı gazeteci Sabah El Hasan, devam eden anlaşmazlıkların, Sudan ordusuyla ittifak halindeki güçlerin maliye ve maden bakanlıklarını kazanma çabalarıyla ilgili olduğunu ifade etmiştir. Afrikalı Kalkınma Bankası’nın raporuna göre, Sudan her yıl yolsuzluk nedeniyle büyük miktarlar kaybetmektedir. Bu durum, ülkede bir “yolsuzluk mafyası” olduğuna dair ipuçları vermektedir.
El Hasan, “El Cede” gazetesinde yayınladığı raporda, kamu malına yönelik saldırılar ve bu malların Sudan dışındaki bankalara aktarılması gibi konulara dikkat çekmiştir. Juba Anlaşması’nın güç paylaşımının, siyasi hedeflerin ötesinde zenginliklerin paylaşımını da kapsadığını vurgulamıştır.
Bakanlıklar İçin Yarış
Mayıs ayında, Abdulfettah El Burhan tarafından başbakan olarak atanan Kamil İdris’in atanmasının ardından, Juba Barış Anlaşması’nın yöneticileri iki bakanlık için bir yarış içine girmiştir. Silahlı gruplar, bu bakanlıklar üzerinde etkili olmak istemekte ve bu durum sert çatışmalara yol açmaktadır.
Şok Eden Ekonomik Rakamlar
Afrikalı Kalkınma Bankası’nın yıllık raporu, Sudan’daki ekonomik durumu acı bir şekilde gözler önüne sermektedir. 2023 Nisan ayından bu yana süregelen savaş, ekonomik çöküşü derinleştirmiştir. Raporda, yolsuzluk ve kamu malına tecavüz nedeniyle ülkenin yılda yaklaşık 5 milyar dolar kaybettiği ifade edilmiştir. Ayrıca, yatırım ortamının kötüleşmesi ve finansal sistemin zayıflığı, uluslararası yatırımların azalmasına yol açmıştır.
Son yıllarda yatırım rakamlarının dalgalı bir seyir izlediği, 2016 yılında 1.06 milyar dolar olan yatırım miktarının 2022’de 573.5 milyon dolara düştüğü belirtilmiştir. Ülkenin insan gelişimi endeksi ise düşük seviyelerde kalmış ve 54 Afrika ülkesi arasında 45. sırada yer almıştır.
Afrikalı Kalkınma Bankası, Sudan ekonomisinin karşı karşıya olduğu yapısal bozuklukları da vurgulamıştır. Yüksek dış borçlar, bütçe üzerinde büyük bir yük oluşturmakta ve devletin uluslararası finansman kuruluşlarından borç almasını zorlaştırmaktadır. 2021’de 56 milyar dolara ulaşan dış borcun, askeri darbe nedeniyle yarıya düşmesi beklenmiştir.
Sonuç olarak, savaşın ekonomik etkileri, Sudan ekonomisinde derin yaralar açmakta ve ülkedeki zenginliklerin yönetimi konusunda çatışmalara neden olmaktadır.
