Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Genel Kurulu’nda, enerji ve maden sektörlerine yönelik önemli düzenlemeleri içeren Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’nin 7 maddesi kabul edildi.
Kabul edilen maddeler doğrultusunda, Maden Kanunu’nda yapılan değişiklikle birlikte ruhsat bedelinde yüzde 30’luk bir indirim uygulanacak. Ayrıca, rehabilitasyon bedeli ruhsat bedelinden ayrı bir kalem olarak belirlenerek, bu bedelin ruhsat bedeli kadar bir tutar ile ödenmesi zorunlu hale getiriliyor.
Tahsil edilen işletme ruhsatı bedelinde gerçekleştirilen indirim, genel bütçe gelirlerinde oluşabilecek azalmayı telafi etmek amacıyla ruhsat bedellerinin genel bütçeye kaydedilecek payının yüzde 50’den yüzde 70’e çıkarılmasını öngörüyor.
İptal edilen ruhsatlar için, ruhsat ve rehabilitasyon bedelinin ocak ayı sonuna kadar ödenmesi gereken kısmının, ilgili idarelerce Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre takip edileceği ifade ediliyor.
Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü tarafından iptal edilen ruhsatlara ait ruhsat ve rehabilitasyon bedellerinin takibi, ilgili tahsil daireleri tarafından gerçekleştirilecek. Rehabilitasyon bedeli, işletme ruhsat bedeli tutarında olacak ve tahsil edilen bedeller, vadeli hesapta nemalandırılacak. Rehabilitasyon bedeli ve nemalandırma geliri yalnızca rehabilitasyon amacıyla kullanılabilecek, haczedilemeyecek, rehin edilemeyecek ve temlik edilemeyecek. Nemalandırmaya ilişkin diğer hususlar ise Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından belirlenecek.
Rehabilitasyon yükümlülüğü bulunmayan ruhsat sahiplerine, ödemiş oldukları rehabilitasyon bedelinin kullanılmayan kısmı iade edilecek. Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü tarafından belirlenen yükümlülükler yerine getirilene kadar, genel müdürlük üretim faaliyetini durdurma yetkisine sahip olacak.
Kamu kurum ve kuruluşlarına ait olmayan ham madde üretim izinlerine, ruhsatların rehabilitasyon yükümlülüklerine ilişkin hükümler uygulanacak. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sahip olunan ham madde üretim izni sahalarının rehabilitasyonu, bu kurumların sorumluluğunda olacak. Rehabilitasyon uygulamaları, izin sahibi kamu kurumlarının bütçesinden karşılanacak.
Rehabilitasyon işlemleri, ayrılan kaynağın Tarım ve Orman Bakanlığı’na aktarılması ile bu bakanlık tarafından da yapılabilecek. Rehabilitasyon yükümlülüğünü ihlal eden kamu kurumlarına eksikliklerini gidermeleri için bir aylık süre tanınacak. Bu süre zarfında eksiklikler giderilmezse, faaliyetlerin durdurulması söz konusu olacak.
Ruhsat sahiplerinin, işletme ruhsat bedeli kadar rehabilitasyon bedeli ödemesi zorunluluğu getiriliyor. Mevcut düzenlemede çevre ile uyum bedelinin ruhsat bedelinin bir kısmı olarak tahsil edilmesi nedeniyle ruhsat bedelinde yüzde 30 oranında indirim yapılacağı öngörülüyor.
Tahsil edilecek işletme ruhsatı bedelindeki indirimin devlet hakkı gelirlerinde olumsuz bir etki yaratmaması için, ruhsat bedelinin en az yüzde 50 fazlası kadar asgari devlet hakkı miktarının artırılması bekleniyor.
Ruhsat müracaatlarının hak sağlaması veya ihale ile hak sağlanan sahaların ihale bedelinin yatırılmasının ardından 2 ay içinde gerekli mali yeterliliği de içeren maden arama projesinin sunulması ve proje için gerekli toplam yatırım tutarının yüzde 5’i kadar yatırım teminatı verilmesi halinde arama ruhsatı verilecek.
Düzenleme ile 4. Grup madenlerin bent olarak ayrı ruhsatlandırılmasına imkan tanınacak ve madenlerin atıl kalması engellenecek.
Maden arama faaliyetlerine ilişkin düzenlemelerde yapılan değişiklikler çerçevesinde, arama ruhsatının düzenlenmesinden sonraki ilk bir yıl ön arama dönemi olarak belirlendi. Ön arama dönemini takip eden genel arama dönemi, 4. Grup madenlerde 2 yıl, diğer grup madenlerde ise 1 yıl olarak öngörülüyor.
Genel arama dönemi yükümlülüklerini yerine getiren arama ruhsatı, 4. Grup madenlerde 4 yıl detay arama dönemine hak sağlarken, detay arama döneminin sonunda işletme ruhsat talebinde bulunulmadığı takdirde ruhsat iptal edilecek.
Ön, genel ve detay arama faaliyet raporlarının ilgili döneminin sonuna kadar Genel Müdürlüğe verilmesi zorunlu olacak. Süresinde verilmemesi veya yönetmelikte belirlenen asgari faaliyetlerin yapılmaması durumunda, eksiklikler Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü tarafından belirtilecek ve belirtilen sürede tamamlanmaması halinde arama ruhsatı iptal edilecektir.
Asgari faaliyetler yerine getirilmiş olsa bile, arama faaliyetlerinin projeye uygun yürütülmediği tespit edilirse, yıllık gerçekleşmeyen yatırıma karşılık gelen teminat irat kaydedilecek.
Teminatın, yatırımın gerçekleşen kısmına karşılık gelen miktarının talep edilmesi halinde ruhsat sahibine iade edilecektir. Yatırım programının iki yıl üst üste yüzde 50’nin altında gerçekleştirilmesi durumunda verilen teminat irat kaydedilecek ve ruhsat iptal edilecektir. Arama faaliyetleri sonucunda işletilebilir rezerv bulunmadığı tespit edildiğinde arama ruhsat bedelleri ile ihale bedeli ruhsat sahibine iade edilecektir.
Maden Kanunu’nda yapılan idari para cezasına ve ruhsat iptali yaptırımlarına ilişkin değişiklikle, rehabilitasyon bedelinin ruhsat bedelinden ayrı bir bedel olarak alınmasını öngören maddelere uyulması ve ruhsat süresinin uzatılabilmesi için makul ölçüde üretim faaliyeti yapılması şartı getirilmektedir.
İdari para cezasının uygulanmasından itibaren, geriye dönük 3 yıllık dönemlerde toplam üretim miktarının projede beyan edilen yıllık üretim miktarının yüzde 30’undan daha az olması durumunda ruhsat sahiplerine 77 bin 632 Türk lirası idari para cezası uygulanacak. Ayrıca 5 yıl içerisinde iki kez idari para cezası uygulanması halinde ruhsat iptali hükmü de Kanun metninden çıkarılacak.
Hükümden düşmüş, terk edilmiş veya taksir edilmiş alanların ihale ile ruhsatlandırılması yerine, rezerv varlığına ilişkin herhangi bir veri bulunmaması durumunda bu alanların genel hükümlere tabi olarak ruhsatlandırılmasına karar verilecektir.
Maden Kanunu’ndaki “ihale” başlıklı hükümdeki değişiklikle, 2. Grupta yer alan bazı madenler ile 1. Grup, 3. Grup ve 5. Grup maden ruhsatları ihale ile verilecektir. Sahayla ilgili konum, rezerv ve geçmiş bilgiler doğrultusunda, genel müdürlük tarafından gerekliliği ortaya konulan durumlarda 2. Grup’ta yer alan bazı madenler ile 4. Grup maden ruhsatları da ihale ile verilecektir.
AK Parti’nin kabul edilen önergesiyle zeytinlik alanlarıyla ilgili düzenlemelerde de değişiklik yapıldı. Bu değişiklikle taşınması mümkün olmayan zeytin ağaçlarının sayısı kadar zeytin ağacı dikilmesi zorunlu hale getirildi.
Elektrik üretimine yönelik madencilik faaliyetlerinin, zeytinlik alanlarda doğayla uyumlu bir şekilde sürdürülmesi için usul ve esaslar belirlenecek. Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihte ruhsat sahipleri veya rödovansçı olan gerçek veya tüzel kişiler tarafından gerçekleştirilen madencilik faaliyetlerinin, zeytinlik kaydı bulunan alanlarda yapılması durumunda, zeytin ağaçlarının taşınması, madencilik faaliyetleri ve geçici tesislerin inşası için Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’ndan izin alınması gerekecek.
Zeytin ağaç
