Orta Asya ve Çin Liderleri Astana’da Zirve Gerçekleştirdi
Orta Asya ve Çin liderleri, Kazakistan‘ın başkenti Astana‘da yapılan 2. Çin-Orta Asya Zirvesi’nde bir araya geldi.
Zirveye Katılan Liderler
Astana‘daki Bağımsızlık Sarayı’nda Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev’in ev sahipliğinde düzenlenen zirveye, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, Türkmenistan Cumhurbaşkanı Serdar Berdimuhamedov, Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman ve Çin Devlet Başkanı Şi Cinping katıldı.
Tokayev’in Açıklamaları
Kazakistan Cumhurbaşkanı Tokayev, zirvenin açılışında yaptığı konuşmada, toplam nüfusu 80 milyonu aşan Orta Asya‘nın zengin doğal kaynaklarıyla uluslararası ilişkilerde önemli bir aktör olduğunu ifade etti. Tokayev, bu süreçte Çin ile olan kapsamlı işbirliğinin önemine de dikkat çekti.
İlişkilerin Gelişimi
Tokayev, “Orta Asya ile Çin arasındaki ilişkilerin ebedi ve kapsamlı bir stratejik ortaklık düzeyine ulaştığını belirtmekten mutluluk duyuyorum.” dedi. Aynı zamanda, Orta Asya ülkelerinin toplam gayri safi yurt içi hasılasının yarım trilyon dolara yaklaştığını ve bölge içinde karşılıklı ticaret hacminin arttığını aktardı.
Ticaret Verileri
Geçen yıl Orta Asya ile Çin arasındaki toplam ticaret hacminin 95 milyar dolara ulaştığını belirten Tokayev, Kazakistan’ın Çin’in bölgedeki en büyük ticaret ortağı olmaya devam ettiğini vurguladı. Bu iki ülke arasındaki karşılıklı ticaret hacminin 44 milyar dolara ulaşmış olduğu ifade edildi.
Lojistik ve Enerji İşbirlikleri
Tokayev, Orta Asya’nın Asya ile Avrupa’yı birbirine bağlayan önemli bir lojistik merkezi haline geldiğini ifade etti. 2024 yılında Çin’den Orta Asya ülkeleri üzerinden taşınan toplam yük hacminin yüzde 12 artarak 211 bin konteyneri aşmasının beklendiğini belirtti.
Ayrıca, Tokayev, Kazakistan üzerinden giden kara taşımacılığının yüzde 85’inin Çin’den Avrupa’ya yapıldığını ve bu nedenle Kazakistan’ın Hazar Denizi kıyısındaki Kurık Limanı’nda Çin ile ortak kargo terminalleri inşa edilmesi gerektiğine değindi.
Enerji Alandaki İşbirlikleri
Tokayev, Orta Asya’nın dünya uranyum rezervlerinin yüzde 20’sine, petrolün yüzde 17’sinden fazlasına ve doğal gazın yüzde 7’sine ev sahipliği yaptığını ifade etti. Bu bağlamda, Çin ile enerji altyapısının modernizasyonu konusunda işbirliğini önemsediklerini aktardı. Ayrıca, Çin’in nükleer enerji alanındaki tecrübesinden faydalanmak istediklerini ve yakın zamanda bu alanda anlaşma imzalamaya hazır olduklarını sözlerine ekledi.
Ülkeler Arası İşbirliği Anlaşması
Cumhurbaşkanı Tokayev, zirvenin ülkeler arasındaki iyi komşuluk ilişkilerini, karşılıklı yarar sağlayan işbirliğini ve sürdürülebilir kalkınmayı güçlendirmek amacıyla ortak çıkarları pekiştirdiğini vurguladı. Zirvede, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Türkmenistan, Tacikistan ve Çin arasında “Ebedi İyi Komşuluk, Dostluk ve İşbirliği Anlaşması” imzalandı.
Bunun yanı sıra, 2. Çin-Orta Asya Zirvesi’nin sonuç bildirisi olan Astana Deklarasyonu da kabul edildi.
