Dünya Çay Günü: Türkiye’de Çayın Yeri ve Önemi
İSTANBUL, 25 Mayıs — İstanbul’un Beşiktaş semtinde yer alan bir çayevinde, ince belli bardaklardan yayılan sıcak çay kokusu, çevreyi sarmıştı. Çay kaşıklarının bardağa dokunuşu ve arkadaş sohbetleri, ortamda hoş bir ses tınısı oluşturuyordu. Şehrin yoğun temposundan kaçan insanlar, kutlama yapma amacı gütmeden, sadece çay içmek için bir araya geliyordu.
Yirmi yıldan fazla zamandır çay işletmeciliği yapan Mehmet Yılmaz, “Çayı demli, sıcak ve her zaman ince belli bardaklarda sunuyoruz. Geleneklere uygun olarak, aromasız ve sohbetin akışını sağlayacak bir demli siyah çay ikram ediyoruz” dedi.
Dünya Çay Günü, 2020 yılından bu yana 21 Mayıs’ta kutlanmaktaydı. Türkiye’de bu tarihte çok fazla etkinlik yapılmasa da, günlük çay tüketiminden yola çıkılarak, bu günün ruhunun her daim yaşatıldığı söylenebilirdi. Türkiye, uzun süredir çay tüketiminde dünya genelinde lider konumdaydı. Resmi verilere göre, yıllık kişi başı çay tüketimi 3,5-4 kilogram arasında değişim gösteriyordu.
Yılmaz, “Türkiye’de insanlar, ister bir kutlama olsun ister gündelik bir gün, bir araya gelerek çay içerler. Bu durum, bizim kültürümüzde önemli bir yer tutar” diye ekledi.
Çayevindeki manzara da bunun bir göstergesiydi. Emekliler, gündelik siyaset üzerine tartışmak için bir araya gelirken, öğrenciler çaylarını yudumlarken notlarına göz atıyordu. Birçok kişi için çay, içmekten daha fazlası, anılar yaratmanın bir yolu haline gelmişti.
Çayevinin müdavimlerinden öğretmen Ayşe Demir, çayın günlük rutinlerinin vazgeçilmezi olduğunu ifade etti. Demir, gülümseyerek, “Güne bir bardak çayla başlıyorum ve günü de aynı şekilde tamamlıyorum. Bu sadece bir alışkanlık değil, aynı zamanda bir zevktir. Yoğun iş temposunda bile çay içmek için zaman ayırırım” dedi.
Türk-Çin Kültür Derneği Başkanı İrfan Karslı için çay, kişisel bir ritüelin ötesindeydi. Karslı, çayın sessiz bir iletişim aracı olduğunu düşündüğünü belirtti.
Karslı, “Türkiye’de çay, sıradan bir içecekten daha fazlasına tekabül ediyor. İnsanları çayla ağırlıyor, sohbet başlatıyor ve dostluklar kuruyoruz. Dünya Çay Günü kutlaması, çayın hayatımızdaki derin etkisini anlamamıza yardımcı oluyor” şeklinde konuştu.
Karslı, çayın yalnızca insanlar arasında değil, zaman ve kültürler arasında da köprü kurduğuna inanıyordu. Türkiye ile Çin’in köklü çay geleneklerini karşılaştırarak, “Her iki kültürde çay, bir saygı göstergesi, misafirperverlik sembolü ve nesiller arası bir bağ” dedi.
Karslı, iki ülke arasındaki çay tercihlerini de belirtti. “Türkiye’de genellikle demli siyah çay içilirken, Çin’de yeşil, aromalı ve beyaz çay tercih edilmektedir” ifadesini kullandı.
Karslı, “Bu durum, yalnızca lezzet meselesi değil, aynı zamanda zaman, birliktelik ve gelenekle ilgili bir kültür meselesidir” diye ekledi.
İstanbul’da, birçok yer gibi çay ikram edilmesi için özel bir güne ihtiyaç duyulmamaktaydı. Çay, bir taraftan bardağa dökülürken, diğer yandan insanlar arasında güçlü bağlar kurmaya yardımcı oluyordu.
